| Subject | Russian | Polish |
| gen. | а он и бровью не повёл | ani mrugnął |
| proverb | без труда не выловишь и рыбку из пруда | pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki |
| gymn. | бросить мяч в стену и поймать его, не дав упасть на пол | rzucić piłkę o ścianę i chwycić nie pozwalając upaść na podłoże |
| proverb | быть в Риме и не видеть римского папы | być w Rzymie i nie widzieć papieża |
| proverb | в чужом глазу соломинку видим, а в своём и бревна не замечаем | w cudzym oku źdźbło upatrujemy, w naszym belki nie widzimy |
| proverb | в чужом глазу сучок видит, а в своём и бревна не замечает | widzi źdźbło w oku bliźniego, a belki we własnym nie widzi |
| gen. | глядеть и не наглядеться | patrzeć na kogoś jak w tęczę (на кого-л.) |
| gen. | глядеть и не наглядеться | patrzeć na kogoś, wpatrywać się w kogoś jak w święty obrazek (на кого-л.) |
| gen. | глядеть и не наглядеться | patrzeć i nie móc się napatrzeć (на кого-л., na kogoś) |
| gen. | да и говорить не стоит | nawet mówić nie warto |
| gen. | да и говорить об этом не стоит | ależ nawet mówić o tym nie warto |
| gen. | да? - я и не знал | czyżby? - wcale nie wiedziałem |
| gen. | даже и не думал | nawet na myśl nie przyszło |
| gen. | даже и не думал | nawet przez myśl nie przeszło |
| gen. | даже и подумать не могу об этом | nawet pomyśleć o tym nie mogę |
| gen. | его и пуля не берёт | jego się nawet kule nie imają |
| gen. | ему и во сне не снилось | nawet mu się nie śniło |
| gen. | если бы я раньше об этом подумал, а то мне и в голову не пришло | gdybym o tym wcześniej pomyślał, a tymczasem nawet mi to do głowy nie przyszło |
| gen. | и бровью не повести | nawet nie mrugnąć okiem |
| gen. | и в голову не приходило | ani się zamarzyło |
| gen. | и в голову не приходит | ktoś ani myśli (кому-л.) |
| gen. | и в мыслях не было | nawet na myśl nie przyszło |
| gen. | и в мыслях не было | nawet przez myśl nie przeszło |
| gen. | и в подмётки не годится | rzemyka nie godzien zawiązać u czyichś nóg (кому-л.) |
| gen. | и в подмётки не годится | rzemyka nie wart zawiązać u czyichś nóg (кому-л.) |
| gen. | и в помыслах не было | ani się zamarzyło |
| inf. | и в ус себе не дует | ani mu się śni |
| inf. | и в ус себе не дует | nic sobie z tego nie robi |
| gen. | и во сне не снилось | nawet się nie śniło |
| gen. | и глазом не моргнуть | nawet nie mrugnąć okiem |
| gen. | и думать не смей | nie waż się nawet myśleć |
| gen. | и думать об этом не смей! | wyperswaduj to sobie! |
| idiom. | и к гадалке не ходи | masz jak w banku, że (Żona natychmiast zawiadomiła policję. Niedługo później do bandytów ktoś zatelefonował. - Wpadli w szał - opowiada [...]. - Niech twoja żona jeszcze raz spróbuje gadać z policją, a masz jak w banku, że już nie żyjesz, zagrozili. Byłem przerażony  wsjp.pl Shabe) |
| idiom. | и к гадалке не ходить | mieć coś jak w banku (Żona natychmiast zawiadomiła policję. Niedługo później do bandytów ktoś zatelefonował. - Wpadli w szał - opowiada [...]. - Niech twoja żona jeszcze raz spróbuje gadać z policją, a masz jak w banku, że już nie żyjesz, zagrozili. Byłem przerażony wsjp.pl Shabe) |
| gen. | и как вы не можете этого понять! | że też nie możecie tego zrozumieć! |
| gen. | и как это я об этом не подумал! | że też o tym nie pomyślałem! |
| gen. | и как это я раньше об этом не подумал | że też wcześniej o tym nie pomyślałem |
| gen. | и как это я раньше об этом не подумал! | że też wcześniej o tym nie pomyślałem! |
| gen. | и мы не без вины | i my nie jesteśmy bez winy |
| gen. | и не | ani |
| gen. | и не думает | ktoś ani myśli (кто-л.) |
| gen. | и не думай! | nawet o tym nie marz! |
| gen. | и не думай! | niech ci się nie śni! |
| gen. | и не думай об этом! | wyperswaduj to sobie! |
| gen. | и не думаю | nie mam najmniejszego zamiaru |
| gen. | и не думаю | ani mi się śni |
| gen. | и не думаю | nawet nie myślę |
| gen. | и не заметил | ani się nie spostrzegł |
| gen. | и не подумать | ani pomyśleć (сделать что-л., żeby zrobić coś) |
| gen. | и не подумаю | ani mi się śni |
| gen. | и не подумаю даже | ani mi się śni |
| gen. | и не пробуй! | nawet nie próbuj! |
| gen. | и они этого не знают | również także oni o tym nie wiedzą |
| gen. | и пикнуть не успел | ani zipnął |
| inf. | и пикнуть не успел | ani pisnął |
| gen. | и пикнуть не успел | ani piknął |
| inf. | и пискнуть не успеть, как уже | na dzień dobry (na samym początku, na wstępie, od razu • Kuba na dzień dobry zostanie oskarżony o gwałt na swojej koleżance expertin.pl Shabe) |
| gen. | и понюхать не дать | nie dać ani powąchać |
| gen. | и просили его, так и не послушал | prosili go, to nie posłuchał |
| saying. | и рад бы в рай, да грехи не пускают | rada by dusza do raju, ale grzechy nie puszczają |
| gen. | и рад бы, да не могу | rad bym, ale nie mogę |
| gen. | и рад бы но не могу | i choć rad byłbym lecz nie mogę |
| idiom. | и разговору быть не может | nie ma mowy |
| gen. | и разговору быть не может | ani mowy (nie ma) |
| gen. | и речи быть не может | ani mi się śni |
| gen. | и сам не рад | nawet sam żałuję |
| gen. | и следа не осталось | i ślad zaginąl |
| gen. | и следа не осталось | ani dymu, ani popiołu |
| gen. | и слышать не хочет | nawet słyszeć nie chce |
| gen. | и слышать не хочет | nawet słyszeć nie chce |
| gen. | и ухом не вести | nic sobie z tego z niczego nie robić |
| gen. | и я не знаю | i ja nie wiem |
| gen. | какое! и слышать не хочет | gdzie tam! nawet słyszeć nie chce |
| proverb | кто пахать не ленится, у того и хлеб родится | czerwiec temu się zieleni, kto do pracy się nie leni |
| electr.eng. | логическая схема НЕ—И | układ logiczny NIE—I |
| electr.eng. | логическая схема НЕ—ИЛИ | układ logiczny NIE—LUB |
| electr.eng. | логический элемент И—ИЛИ—НЕ | bramka I—LUB—NIE |
| electr.eng., BrE | логический элемент ИЛИ—НЕ | NOR |
| electr.eng. | логический элемент ИЛИ—НЕ | element logiczny NIE—LUB |
| electr.eng. | логический элемент ИЛИ—НЕ | bramka NIE—LUB |
| electr.eng., BrE | логический элемент И—НЕ | NAND |
| electr.eng. | логический элемент И—НЕ | element logiczny NIE—I |
| electr.eng. | логический элемент И—НЕ | bramka NIE—I |
| gen. | мне и в голову не пришло | ani mi postało w głowie |
| gen. | мне это и в голову не пришло | ani mi to przez głowę przeszło |
| math. | множества, непересекающиеся и не содержащие предельных точек друг друга | zbiory oddzielone |
| gen. | мы и не ожидали другого результата | wcale nie oczekiwaliśmy innego wyniku |
| gen. | не более и не менее | ni mniej ni więcej |
| gen. | не более и не менее ни более и ни менее как... | ni mniej ni więcej, jak... |
| gen. | не выдержал и заплакал | nie wytrzymał i rozpłakał się |
| gen. | и не..., и не | ani... ani |
| gen. | не... и не | ani |
| gen. | не могу и подумать об этом | nawet pomyśleć o tym nie mogę |
| idiom. | не может быть и речи | nie ma mowy |
| gen. | не может быть и речи | ani mowy (nie ma) |
| mining. | не обеспеченный оборудованием и рабочей силой | nieobłożony |
| gen. | не осталось и признака | nie pozostał nawet znak |
| gen. | и не отказываю, и не обещаю | ani odmawiam, ani przyrzekam |
| gen. | не прошло и пяти минут | nie minęło nawet pięciu minut |
| gen. | и не сегодня, и не завтра | ani dziś, ani jutro |
| gen. | не сметь и мечтать | nie śmieć zamarzyć (o czymś, о чём-л.) |
| gen. | не только..., но и... | nie tylko..., lecz i... |
| gen. | не только..., но и... | nie tylko..., lecz również... |
| gen. | не только..., но и... | nie tylko..., ale i... |
| gen. | не хочу, и всё! | nie chcę i już! |
| gen. | не хуже и не лучше | ani gorzej, ani lepiej |
| proverb | недорого досталось, не больно и жаль | łatwo przyszło, łatwo poszło |
| gen. | неужели ты и этого не знаешь? | to nawet tego nie wiesz? |
| context. | но это не за минуту и не за час сделается | chwilę to potrwa (Shabe) |
| inf. | об этом и помину не было | o tym nie było nawet mowy |
| gen. | об этом не было и речи | nawet mowy o tym nie było |
| gen. | об этом не может быть и речи | nie może być nawet mowy nie ma mowy o tym |
| gen. | об этом я и не мыслю | o tym nawet nie myślę |
| mining. | обогащение, при котором не происходит изменения химического и минералогического состава полезного ископаемого, а лишь увеличивается его содержание в получаемых продуктах | wzbogacanie mechaniczne |
| mining. | общее название подготовительных горизонтальных горных выработок большой протяжённости, не имеющих выхода на поверхность и пройденных по полезному ископаемому | chodnik |
| gen. | он ему и спасиба не сказал | nie powiedział mu nawet dziękuję |
| gen. | он забыл адрес, почему и не писал | zapomniał adresu, wobec czego też nie pisał |
| gen. | он и бровью не повёл | nawet nie mrugnął |
| inf. | он и в ус не дует | nic sobie z tego z niczego nie robi |
| inf. | он и в ус не дует | on się tym nic nie przejmuje |
| inf. | он и в ус себе не дует | ani myśli |
| inf. | он и в ус себе не дует | wcale nie zwraca uwagi |
| gen. | он и виду не подал | ani się skrzywił |
| gen. | он и глазом не моргнул | ani się skrzywił |
| gen. | он и мухи не обидит | on nawet muchy nie skrzywdzi |
| gen. | он и не думал | ani mu się śniło (что-л. сделать) |
| gen. | он и не мечтал | ani mu się śniło (о чём-л.) |
| gen. | он и не подумал попросить извинения | nawet mu do głowy nie przyszło wpadło przeprosić |
| gen. | он и не поморщился | ani się zmarszczył |
| gen. | он и пикнуть не смеет | nie śmie nawet pisnąć (pary z ust puścić) |
| gen. | он начал ряд работ и ни одной не окончил | pozaczynał szereg prac i żadnej nie skończył |
| gen. | он не выдержал и проболтался | nie wstrzymał i wygadał się |
| gen. | он не знал о собрании, оттого и не пришёл | nie wiedział o zebraniu, dlatego też nie przyszedł |
| gen. | он не считался со своими силами и сгорел в молодом возрасте | nie liczył się ze swoimi siłami i spalił się w młodym wieku |
| gen. | он с тобой и знаться не хочет | nie chce cię nawet znać |
| electr.eng. | операция НЕ—И | operacja logiczna NIE—I |
| electr.eng. | операция НЕ—ИЛИ | operacja logiczna NIE—LUB |
| agric. | почва, состоящая из глинистых частиц и почти не содержащая перегноя | gleba surowa |
| gen. | принёс всего одну книжку, да и та не годится | przyniósł tylko jedną książkę, ale i ta się nie nadaje |
| gen. | прохода не было, и мне пришлось обойти вокруг | nie było przejścia, musiałem tedy iść naokoło |
| gymn. | прыжок ноги врозь через козла и, не приземляясь, переход на перекладину | przeskok rozkroczny przez kozła i bez doskoku przejście na drążek |
| gymn. | прыжок согнув ноги через козла и, не приземляясь, переход на перекладину | przeskok kuczny przez kozła i bez doskoku przejście na drążek |
| gen. | раз не хочешь, то и не надо | jak nie chcesz, to nie trzeba |
| gen. | ребёнок разгулялся и не спит | dziecko rozbawiło się i nie chce spać |
| gen. | соглашаюсь, хотя и не без оговорок | zgadzam się, aczkolwiek nie bez zastrzeżeń |
| gen. | старался как мог, хотя это ему и не удавалось | starał się jak mógł, choć mu to nie szło |
| gen. | три часа ждал и то не дождался | czekał trzy godziny i mimo to się nie doczekał |
| gen. | тут и говорить не о чем | nie ma co gadać, co tu dużo |
| gen. | тут и говорить не о чем | nie ma o czym mówić |
| gen. | у меня даже и в уме не было | ani mi to na myśl nie przyszło |
| gen. | у меня и в голове не было | ani mi przez głowę nie przeszło |
| gen. | у меня и в мыслях не было | ani mi przez myśl nie przeszło |
| mining. | уголь, не склонный к самовозгоранию и пригодный к перевозкам в тропических условиях | węgiel tropikalny |
| gen. | хороший, хотя и не самый лучший | dobry, aczkolwiek nie najlepszy |
| gen. | хоть бы я и хотел, не могу | choćbym i chciał, nie mogę |
| gen. | хотя я и не очень хочу, но всё же пойду | wprawdzie nie mam wielkiej ochoty, ale pójdę |
| gen. | человек, который так и не стал инженером | niedoszły inżynier |
| electr.eng. | элемент ИЛИ—НЕ | funktor negacji sumy |
| electr.eng. | элемент И—НЕ | funktor negacji iloczynu |
| gen. | это и просто, а не все понимают | choć to i proste, lecz nie wszyscy to rozumieją |
| gen. | это и того не стоит | to i tyle nie warte |
| gen. | это мне и в голову не приходило | ani mi to przez myśl nie przeszło |
| gen. | это у него не первый и не последний раз | nie pierwszy i nie ostatni raz mu się to zdarza |
| gen. | я даже и не думал | ani mi postało w głowie |
| gen. | я даже и не думал об этом | ani mi to na myśl nie przyszło |
| gen. | я и вправду этого не знал | rzeczywiście o tym nie wiedziałem |
| gen. | я и не думал | ani mi przez myśl nie przeszło |
| gen. | я и не думал | ani mi przez głowę nie przeszło |
| gen. | я и не прошу тебя об этом | wcale cię o to nie proszę |
| gen. | я и сам не рад | przykro mi samemu |
| gen. | я и сам не рад | sam żałuję |
| gen. | я и оглянуться не успел, как... | ani się spostrzegłem, jak... |
| gen. | я не вытерпел и сказал | nie wytrzymałem i powiedziałem |
| idiom. | я не я, и хата не моя | ja tu tylko sprzątam (досл. "я тут (в этой организации) только убираю (порядок тряпкой навожу)" Shabe) |
| gen. | я спешил и поэтому не зашёл за тобой | śpieszyłem się i dlatego nie wstąpiłem po ciebie |
| gen. | я тебе об этом говорил, и не раз | mówiłem ci o tym, i to nawet nieraz |
| gen. | я уезжаю и потому не смогу прийти | wyjeżdżam i dlatego nie będę mógł przyjść |